Tja, mannen. Ik heb er een. Opgeduikeld nadat ik al drie dochters had gekregen die ik bij gestage fysieke dan wel psychische afwezigheid van hun biologische vader vooral in mijn eentje grootbracht. Ik heb ook een leuke. Niet dat hij zo humoristisch is- wij lachen met zijn vieren heel hard en de man des huizes trekt zijn wenkbrauwen op- , maar hij is prettig in de omgang, vriendelijk, soms zelfs belangstellend naar een ander leven dan het zijne en hij laat nooit na om meerdere male per etmaal mij met een kus zijn liefde te betonen. Heerlijk, zo'n eenvoudige doch doeltreffende manier om de zin van mijn bestaan te bekrachtigen.

Tuurlijk is het geen toeval dat ik eerder een volkomen ander soort man uitzocht om kinderen van te krijgen. Er was iets in die man dat mij enorm fascineerde. Misschien was het de kleine gestalte in combinatie met een grote hoeveelheid lef- ooit ging hij midden in de nacht op straat een lefgozer achterna die met een steen een ruit van de middenstand verbrijzelde; de stenengooier was onbetwistbaar stukken langer en vermoedelijk ook veel sterker dan hem totdat de politie de dader, gealarmeerd door het geschreeuw, straten verderop te pakken kreeg-, maar evenzogoed kan het zijn ongevoeligheid voor status of autoriteit geweest zijn waardoor ik dacht: van deze wil ik kinderen.

Er is een theorie die zegt dat mannen vrouwen uitkiezen die op hun moeder lijken. Als dat zo is lijken alle vrouwen op elkaar want ik heb in de loop der jaren wel wat verschillende schoonmoeders van verschillende mannen meegemaakt. De enige overeenkomst die ik na veel gepuzzel kan vinden is dat ze zich vrijwel allemaal bezig hielden met nuttige handwerken. Breien, naaien en borduren. Ik ben meer van de kant en klare koop.

Maar kiezen vrouwen ook mannen uit die op hun vader lijken? Als ik naar mijn keuze kijk voor de kleine moedige man, dan lijkt dat eerder een keuze te zijn geweest voor juist een heel andere man dan mijn eigen vader. Die vond ik veel te gevoelig voor overheden, voor erkenning door de burgemeester of dat hij er trots op was dat hij, zonder rijkdom of studie, geprezen werd door mensen met prestige uit de regio. Die puberale schaamte bleef nog lang doorzingen in mijn latere opvattingen over mannen.

Vorige zomer ging ik in ons buurland Duitsland met een gids het bos in, mijn vaders oorlog achterna. Om een lang verhaal kort te maken, daar liep ik door het kamp waar hij als twintigjarige jongen gedwongen was te werken voor de vijand en daar voelde ik hoe de vochtige aarde, zelfs in de zomer, optrok tot in mijn botten. Verderop in het bos, een uur lopen voor hem en de andere dwangarbeiders, gevangenen, mensen met Joodse familieleden, was de ingang van de schacht waar de machines naar binnen werden gerold en zich een kilometers lang tunnelstelsel achter bevond, met een groot opengewerkt hek dat vorig jaar pas was afgesloten. De kou, zeven graden, steeg vanuit het gat uit de grond op naar het hart.

Moedig, ja, denk ik, achteraf wel. Mijn vader dus en niet die ene, die vooral over veel overmoed bleek te beschikken. Ik ben er nog niet uit, hoe dat zit met dat kiezen. Maar die leuke, die loopt gewoon op het juiste moment naast je door de resten van het kamp en stelt voor om een boekje te maken voor de broers en zussen. Kijk, dat bedoel ik nou.

Lidwien Feld